“Gerçek hayatta ne işimize yarayacak?”
Geçtiğimiz haftalarda Society for Integrative and Comparative Biology konferansına gittim. Akademik olarak kendimi en ait hissettiğim ve en keyif aldığım konferans buydu. (Sebepleri uzun, bambaşka bir konunun yazısı).
Konferansa dair en sevdiğim şeylerden biri, çok farklı alanlarda, çok farklı organizmalar üzerinde yapılan araştırmalarla ilgili bir sürü mini-sempozyumun aynı anda gerçekleşiyor olmasıydı. Benim alanım olan evo-devo konuşmaları beni uyutmaya başlayınca, aralarında “hayvanların hareket fizyolojisi ve modellemesi”, “sucul canlıların yayılımı”, “yapı ve işlev”, “uçmak: kuşlar ve böcekler” gibi rasgele mini-sempozyumlara girdim, hiç bilmediğim konularda bilimsel konuşmaları dinledim.
Heyecanla Vaşingtın’a döndüğümde, akademik dünyadan olmayan buradaki yakın bir arkadaşım sordu “Eee anlat bakalım nasıldı konferans? En sevdiğin konuşma hangisiydi?”
Gel de cevapla. Cevap vermek zor çünkü, en sevdiğim konuşmalardan biri, benim alanımla ilgili, nükleotid dizilimiyle ilgili yeni gelişen teknolojiler ve elde edilen verilerin analizine dair bir konuşmaydı. Bu konuşmanın benim için neden en favoriler arasında olduğunu biraz ayrıntılı anlatmak istesem, önce Biyoloj 101 dersi ile başlayıp bir sürü temel bilgiyi arkadaşımın anladığından ve bildiğinden emin olmam lazım… Daha önceki konuşmalarımızdan, 5 dakika içinde dikkati dağılan bir insan olduğunu bildiğimden, anlatmanın daha keyifli ve kolay olacağını düşündüğüm başka bir favori konuşmadan bahsetmeye karar verdim:
Mavi yengeçlerin eş seçme davranışı…
Düşündüm, işin içinde yengeç var, üstelik mavi yengeç, bizim buralardaki Çesapik Koyu’nun en ünlü deniz mahsülü. Arkadaş da denizden babası çıksa yiyen bir insan olduğundan, haliyle mavi yengeç yemeyi de çok seviyor. 5 dakikalik dikkat limitini zorlayarak 10 dakikaya çıkarma ihtimalim bile var. Üstüne eş seçme davranışı, yani yengeç seksapelindeki son gelişmelerden bahsedeceğim. Seks, aşk, entrika, kin… Bunlar kimin ilgisini çekmez ki. Bilimsel reyting rekorları bile kırmam mümkün.
Böyle optimizz bir ruh haliyle “Şimdi bu yengeçlerin kıskaçları, erkek veya dişide farklı renk oluyomuş (sexual dimorphism). Erkekler mavi, dişilerinkisi farklı sarı, turuncu, kırmızı tonları olabiliyormuş. İşte bu benim gittiğim konuşmayı yapan araştırmacı, erkeklerin en çok hangi rengi tercih ettiklerine bakmış.”
Tamam, basit bi giriş yaptım, her şey yolunda olmalı, şimdi asıl eğlenceli kısmını anlatıcam, o erkek yengeçler böyle haydi eller havaya diye dans ediyolar filan ehuehe, diye düşünürken, arkadaşım daha maçın 2. dakikasında, rövaşata ile golü çakıverdi:
“İyi de bunu bilmek ne işimize yarayacak ki???”
Neyse ki arkadaş soruyu “Peki bu gerçek hayatta ne işimize yarayacak?” diye sormadı. Kendisi istatistikçi/ekonomist karması olduğundan, hayata pragmatik bir bakış açısı var, bir şey doğrudan karın doyurmuyorsa, ya da “markıtıbıl” değilse onu niye araştırıyoruz, anlamakta zorlanması doğal. Ama en azından “gerçek hayat” gibi sanki bilimi bir fantazi dünyasıymışçasına dışarıda bırakan kafalarda değil. Yani orta noktada buluşmamız için kilometrelerce yol kat etmek zorunda kalmayacağız, belki. Öte yandan, öyle de olabilirdi, “gerçek hayat” ifadesini de kullanabilirdi ve bu da beni hiç şaşırtmazdı, zira ben bile zamanında sormuş olmalıyım bu soruyu.
İşte bir bilim insanın en zorlandığı anlardan biri. İçinde kendini kaybettiği bilimin harikalar dünyasında, artık her şeyi bir bütün olarak gördüğü, doğanın her ayrıntısını anlamanın önemli olduğunu fark ettiği (yani bambaşka bir kafayı yaşadığı) o dünyada, merakını gıdı gıdı gıdıklayan o ilginç araştırmalar için neden ve niçün vakit harcanıyor? Baaam! Gel de bilimle öyle iç içe olmayan birine anlat.
Ama aslında birilerinin size bu soruyu sorması çok önemli, dahası sizin kendinize bu soruyu soruyor olmanız çok önemli. İlle de insanlığa faydası olacak diye insanmerkezci yaklaşmamız gerekmiyor. Sadece, her bilgi kırıntısı niye önemlidir, herhangi bir konuda doğayla ilgili edindiğimiz bilgi neden gün gelip karmaşık meseleleri çözmekte filan acayip önemli olabilir, bunun üzerinde biraz kafa yormuş olmak ve soru çattadanak suratınıza çarpıverdiğinde apışıp kalmamak önemli…
Arkadaşıma şöyle acemice bir senaryo uydurdum:
- Mesela sen şimdi bu yengeçleri çok seviyorsun, hapur hupur yiyorsun di mi?
- Evet. Offf olsa da yesek şimdi.
- Diyelim, erkek yengeçlerin kırmızı kıskaçlı dişileri seçmeye eğilimi olsun. Biz bunu artık bu araştırma sayesinde biliyor olalım.
- Peki.
- Gün gelsin, Çesapik Koyu’nun oraya bi fabrika yapsınlar, fabrikanın -tüm regülasyonlara rağmen- sızdırdığı bir kimyasal yüzünden, dişi yengeçler kırmızı pigment oluşturamamaya başlasınlar ve hepsinin sadece sarı kıskacı olsun. Bir bakmışız, bizim yengeçler eskiye göre çok daha az ürüyorlar, ve senin bugün tanesini 1 dolardan lüplettiğin yengeç, oluyor mu 20 dolar.
- Aman deme!
- İşte biz bu hayvanların davranışını hiç anlamıyor bilmiyor olsak, ortada ölü yengeç de görmeyeceğimizden ne olduğunu bir türlü anlayamazdık (çünkü fabrika atıkları yüzünden sadece kıskaç renkleri değişiyor, yoksa hayvanlar görece sağlıklı, ama bu durum onların üreme davranışını etkiliyor). Ama şimdi biliyoruz ki erkek yengeçler kırmızı kıskaçlı kadınlardan hoşlanıyor.Yani ilk bakışta araştırmanın pek manası olmadığını düşünebileceğin bir bilgi, sonradan çok işimize yarayabilir.
- Saygı duydum.
- Efendi ol şöyle.
İşte size mavi yengeçten “haydi şimdi bütün eller havaya” videosu:
Merak edenler için söz konusu araştırmanın makalesi burada.
Son olarak bu aralar sürekli aklımdan geçen şeyi neden buradan da söylemeyeyim ki: Bilim çok güzel be!
Onur said,
Ocak 18, 2012 @ 02:22
Merhaba,
Güzel senaryo olmuş, ama şahsi kanaatimce hiç fayda sağlamayacak birşey olsaydı bile, sadece merak duygusu yeterli bir sebep olurdu. Bence her türlü bilimsel çalışmanın birinci itici gücü merak duygusu olmalıdır ya da fizikçi Feynmann’ın dediği gibi keşfetme hazzı…
Aziz Saltık said,
Ocak 18, 2012 @ 02:33
Aslında kırmızı – sarı -turuncu tonları dişinin görünebilirliğini arttırdığından dolayı da olabilir bu renk tercihi. Belki erkek mavi yengeçler bu sayede görüyorlardır dişilerini. Çok güzel yazı olmuş elinize sağlık.
Selamlar,
Biyolokum said,
Ocak 18, 2012 @ 15:33
Onur kesinlikle katılıyorum, benim için de bilim tamamen meraktan dolayı yaptığım bir şey. Her ne kadar rejenerasyon çalışıyor olsam da ve bir gün kolları bacakları uzatmak fikri güzel olsa da, beni asıl heyecanlandıran hep başka ufak ayrıntılar ve konular oluyor. İtici gücü tamamen meraktan alıyorum.
Aziz, ben yazıda kırmızıya dair tercih olduğunu örnek olarak vermiştim, asıl araştırmanın bağlantısını verdim, orada sanırım ayrıntılı olarak var hangi renkleri veya tonları tercih ettikleri. :)
ravza said,
Ocak 18, 2012 @ 19:45
Üzülerek söylemeliyim ki yaklaşık 1 hafta önce keşfettim bu blogu. Ama dün tüm gün(okuması pek bi zor oldu) boyunca azim ve kararlılıkla tamamını okudum didik didik ettim ve başarımdan dolayı kendimi , böyle başarılı bir blog hazırladığın için seni tebrik ettim biyolokum.:) Aslında geniş bir zamanda yine okumak istiyorum tamamını şu an finallerime hazırlanmak zorunda olduğum için biraz acele oldu ama meraktan duramadım:) Bu yazı da çok güzel olmuş mümkünse çokça sıkça pekçe paylaş bizimle. :)
emre said,
Ocak 24, 2012 @ 15:18
idle curiosity
Kamil said,
Ocak 26, 2012 @ 16:45
Öyle soran kişilere “Peki sen gerçek hayatta ne işe yarıyorsun kuzum?” diyorum -.- Çok pis dokunuyor karşıdakine ^_^
Sanatçılar “Her şey hayal etmekle başladı…” der, bilim inanları da “Her şey merak etmekle başladı…” :]
yiğit said,
Ocak 31, 2012 @ 09:10
Merhaba duygu,
ilgiyle takip ediyorum blogunu – biyoloji ile çok alakam olmasa da (sanırım blogun amaçlarından biri de bu, benim gibilerde konuyla ilgili merak uyandırmak) ve evet kanıma girmeyi başardınız efem. Neyse, gerçek hayatta hiç işimize yaramayacak olsa da şöyle bir soru geldi aklıma çok safça olabilir belki söylileyim de dalga geçilmesin sonradan :) Eğer dünya normalden daha büyük ya da daha küçük olsaydı- coğrafik olarak- bu evrimi ve çeşitliliği nasıl etkilerdi ?
kerem said,
Şubat 1, 2012 @ 03:25
tuaf bağlantılar (wired science) adıyla çevrilmiş bir belgesel vardı fare bıyığından, yüz tanıma sistemine şeklinde:)))
bilimin motivatörü bilimsel bakmayı sevmektir bencede … böyle şeyler ne işe yarar sorusunun cevabıda geçmişte böyle şeylerin yaradığı işlerden örnek verilebilir:)))
bu arada iktisatçılardan işeyararlık konusunda ne öğrenilebilir bilmiyorum, pek zengin iktisatçı olmadığı söylenir:))))
güzel toplantıymış…
duygu size amerikadar eğitim ve yaşamla ilgi birtakım şeyler sormak istiyorum böyle bir zamanın buna cevap verecek enerjin varsa sanırım siz benim e-mailimi görebiliyorsunuz ordan sizinle iletişim kurma yolumu bana iletirseniz sevirim.
bacak said,
Şubat 20, 2012 @ 04:49
benim alan en işe yarar haliyle bile bir işe yaramıyor, ya ben ne yapayım :)))))))
yiğit said,
Temmuz 28, 2012 @ 02:25
http://www.brainpickings.org/index.php/2012/07/27/the-usefulness-of-useless-knowledge/
Rvxowz said,
Ağustos 8, 2023 @ 22:24
tricor 200mg over the counter order fenofibrate 200mg generic fenofibrate 160mg oral
Ofixuq said,
Ağustos 19, 2023 @ 04:28
buy cialis pill viagra online order purchase sildenafil generic
Cmdlvk said,
Ağustos 19, 2023 @ 16:40
buy zaditor 1mg online cheap doxepin price tofranil 75mg tablet
Flckpz said,
Ağustos 21, 2023 @ 19:21
purchase minoxidil for sale minoxidil solution buy ed pills generic
Wilzgq said,
Ağustos 22, 2023 @ 14:20
buy acarbose 50mg purchase fulvicin online cheap buy fulvicin 250mg for sale
Akfjpa said,
Ağustos 24, 2023 @ 11:08
aspirin 75 mg price order aspirin pill imiquimod sale
Ouogng said,
Ağustos 27, 2023 @ 05:56
where to buy dipyridamole without a prescription purchase dipyridamole generic order pravachol 10mg pills
Ozhdhv said,
Ağustos 27, 2023 @ 21:27
melatonin 3 mg sale melatonin where to buy buy danocrine online cheap
Pyvopk said,
Ağustos 30, 2023 @ 07:46
cost dydrogesterone 10mg sitagliptin 100mg us empagliflozin 10mg pill
Rgcfkd said,
Ağustos 31, 2023 @ 14:51
florinef 100 mcg price buy aciphex medication order loperamide 2mg online
MichaelSoawl said,
Eylül 2, 2023 @ 10:05
To presume from true to life news, dog these tips:
Look in behalf of credible sources: http://piratesclub.co.za/pag/how-old-is-martha-maccallum-from-fox-news.html. It’s high-ranking to safeguard that the expos‚ roots you are reading is reputable and unbiased. Some examples of virtuous sources categorize BBC, Reuters, and The Modish York Times. Interpret multiple sources to get back at a well-rounded understanding of a discriminating info event. This can support you return a more ideal paint and avoid bias. Be hep of the position the article is coming from, as constant respected news sources can contain bias. Fact-check the information with another fountain-head if a expos‚ article seems too staggering or unbelievable. Forever fetch unshakeable you are reading a known article, as expos‚ can substitute quickly.
Nearby following these tips, you can evolve into a more au fait news reader and best apprehend the world everywhere you.
Xgsbdq said,
Eylül 3, 2023 @ 00:41
buy monograph 600 mg without prescription colospa online buy pletal cheap
Hktlhb said,
Eylül 3, 2023 @ 13:37
prasugrel 10 mg without prescription buy prasugrel 10mg generic order tolterodine 1mg online cheap
Hgqokg said,
Eylül 6, 2023 @ 13:50
ferrous sulfate 100 mg generic betapace uk buy sotalol 40mg generic
Lwqpra said,
Eylül 7, 2023 @ 13:17
pyridostigmine usa order generic maxalt 5mg maxalt 10mg over the counter
Rywhzs said,
Eylül 9, 2023 @ 13:56
enalapril online enalapril pills order lactulose bottless
Davidbet said,
Eylül 10, 2023 @ 15:12
Altogether! Declaration info portals in the UK can be crushing, but there are scads resources at to cure you mark the perfect the same for you. As I mentioned before, conducting an online search for http://capturephotographyschools.co.uk/pag/how-tall-is-kennedy-on-fox-news.html “UK hot item websites” or “British news portals” is a enormous starting point. Not but purposefulness this hand out you a encompassing tip of report websites, but it intention also provide you with a heartier savvy comprehension or of the coeval story prospect in the UK.
Once you have a file of embryonic rumour portals, it’s important to value each sole to shape which upper-class suits your preferences. As an benchmark, BBC News is known quest of its intention reporting of intelligence stories, while The Trustee is known representing its in-depth opinion of bureaucratic and group issues. The Unconnected is known championing its investigative journalism, while The Times is known in the interest of its work and wealth coverage. By concession these differences, you can decide the news portal that caters to your interests and provides you with the hearsay you have a yen for to read.
Additionally, it’s usefulness all things neighbourhood expos‚ portals for fixed regions within the UK. These portals produce coverage of events and dirt stories that are relevant to the area, which can be especially utilitarian if you’re looking to hang on to up with events in your town community. For occurrence, local communiqu‚ portals in London contain the Evening Paradigm and the Londonist, while Manchester Evening Hearsay and Liverpool Reproduction are popular in the North West.
Overall, there are diverse tidings portals accessible in the UK, and it’s significant to do your experimentation to find the one that suits your needs. By means of evaluating the different low-down portals based on their coverage, style, and article perspective, you can decide the a person that provides you with the most relevant and attractive low-down stories. Good luck with your search, and I ambition this tidings helps you reveal the perfect news broadcast portal since you!
Kopxue said,
Eylül 11, 2023 @ 18:43
latanoprost over the counter buy cheap xeloda buy generic rivastigmine online
Kfmwgo said,
Eylül 12, 2023 @ 11:52
order betahistine 16mg online latanoprost price probenecid pills
Pvexru said,
Eylül 14, 2023 @ 04:18
order premarin sale purchase cabergoline sale overnight delivery for viagra
Okwuic said,
Eylül 14, 2023 @ 14:27
prilosec 20mg for sale order metoprolol 100mg sale where to buy metoprolol without a prescription
Ieojpm said,
Eylül 15, 2023 @ 23:04
micardis without prescription cost molnunat 200mg molnunat 200mg ca
Lsqcoi said,
Eylül 17, 2023 @ 01:43
cheap tadalafil 5mg tadalafil oral sildenafil mail order usa
Pdxrak said,
Eylül 17, 2023 @ 23:58
purchase cenforce generic aralen 250mg price aralen pills
Qtzovg said,
Eylül 20, 2023 @ 14:08
modafinil 200mg pills order provigil 200mg online cheap buy deltasone 5mg generic
Dcdozi said,
Eylül 21, 2023 @ 19:04
buy cefdinir buy lansoprazole cheap lansoprazole 15mg pills
Cgyemr said,
Eylül 23, 2023 @ 02:34
isotretinoin 10mg pill order accutane generic buy zithromax generic
DanielAbutt said,
Eylül 23, 2023 @ 13:13
https://interpharm.pro/# canada online pharmacies
canadian pharmacy non prescription – interpharm.pro Their patient education resources are top-tier.
Archieuniom said,
Eylül 24, 2023 @ 14:31
https://farmaciabarata.pro/# farmacia online 24 horas
Thomasfut said,
Eylül 24, 2023 @ 23:00
п»їfarmacia online migliore comprare farmaci online con ricetta farmacie online autorizzate elenco
Daojip said,
Eylül 25, 2023 @ 08:49
azithromycin 250mg uk omnacortil 20mg tablet buy gabapentin 600mg for sale
Pgtivi said,
Eylül 25, 2023 @ 15:22
atorvastatin 80mg us albuterol pills norvasc where to buy
Archieuniom said,
Eylül 25, 2023 @ 15:45
http://pharmacieenligne.icu/# pharmacie ouverte 24/24
Archieuniom said,
Eylül 26, 2023 @ 15:46
https://farmaciaonline.men/# farmacia online senza ricetta
Billybet said,
Eylül 27, 2023 @ 09:05
https://itfarmacia.pro/# acquistare farmaci senza ricetta
Wradse said,
Eylül 27, 2023 @ 10:12
big fish casino online cash poker online order lasix 40mg
RickeyCic said,
Eylül 27, 2023 @ 22:24
acheter sildenafil 100mg sans ordonnance
Billybet said,
Eylül 28, 2023 @ 10:15
https://itfarmacia.pro/# migliori farmacie online 2023
Ncrhkg said,
Eylül 28, 2023 @ 12:48
protonix 40mg us lisinopril online buy order pyridium 200mg
Thvkpl said,
Eylül 29, 2023 @ 04:41
slot games free blackjack online betting ventolin 2mg price
Billybet said,
Eylül 29, 2023 @ 11:45
http://itfarmacia.pro/# comprare farmaci online all’estero
Cneexp said,
Eylül 30, 2023 @ 19:58
real money online casinos usa online casino real money us stromectol tablets 3 mg
Rogerhausa said,
Ekim 1, 2023 @ 12:43
They have a fantastic range of supplements. best online pharmacies in mexico: medicine in mexico pharmacies – medication from mexico pharmacy
Oyiein said,
Ekim 1, 2023 @ 13:26
order symmetrel 100mg pill order amantadine 100 mg pill buy dapsone generic
Rogerhausa said,
Ekim 2, 2023 @ 12:05
Their free health check-ups are a wonderful initiative. reputable indian online pharmacy: cheapest online pharmacy india – indian pharmacy online
Istbzr said,
Ekim 2, 2023 @ 12:16
poker online free free spins no deposit uk synthroid buy online
Michaeldes said,
Ekim 2, 2023 @ 15:05
online pharmacy canada: canadian pharmacy near me – canadian pharmacy 24h com
Felixhew said,
Ekim 2, 2023 @ 17:34
mexican border pharmacies shipping to usa: medication from mexico pharmacy – buying prescription drugs in mexico online
Rogerhausa said,
Ekim 3, 2023 @ 11:46
The pharmacists are always updated with the latest in medicine. buy medicines online in india: online shopping pharmacy india – pharmacy website india
Michaeldes said,
Ekim 4, 2023 @ 02:57
reputable indian pharmacies: indian pharmacies safe – top online pharmacy india
Zsfrxp said,
Ekim 4, 2023 @ 03:25
buy cheap generic clomid cost clomiphene 100mg azathioprine ca
Rogerhausa said,
Ekim 4, 2023 @ 11:02
The epitome of excellence in international healthcare. canadian pharmacies compare: escrow pharmacy canada – canada cloud pharmacy
Uebsea said,
Ekim 4, 2023 @ 11:33
methylprednisolone 8 mg without a doctor prescription buy cheap generic nifedipine order aristocort 4mg