Yeniden merhaba, bugün ele alacağım konu oldukça uzun, o yüzden birkaç bölümde işlemeye karar verdim. Yazıyı, yine geçtiğimiz aylarda bana gelen bir mektup ve bu mektuptaki sorular üzerinden şekillendireceğim. Mektubu yazan arkadaşın ismini ve ayrıntıları her zamanki gibi değiştiriyorum.

Fırat bana yazdığı mektupta yurtdışında doktora yapmak istediğini ve bunu yapmak için nasıl bir yöntem izlemesi gerektiğini soruyor. Mektubunu 5 başlık altında düzenlemiş. Ben de bu başlıkları çok yerinde bulduğumdan, aynı zamanda da Fırat’ın yazdığı bazı şeyleri de çok faydalı gördüğümden, onun iznini alarak mektubu parça parça sizinle buradan paylaşıp, kendi fikirlerimi yazmaya karar verdim. Her biriini ayrı bir yazıda inceleyeceğim başlıklar şöyle:

1. Nereden bulayım? (Bu yazı)

2. Hangisini seçeyim?

3. Portfolyo

4. Referans mektubu

5.  Yabancı dil- ingilizce

1. Nereden bulayım

Bizim bir arkadaş Avusturalya’da araştırma bursu buldu. Bana FindaPhd.com aracılığıyla bulduğunu söylemişti. Siteye ara ara bakıyorum. Çok nadiren genel başvuru ilanı var, büyük çoğunlukla aşırı uzmanlık isteyen ilanlar çıkıyor. Ne dersin detaylı birşekilde sürekli bu siteyi takip edeyim mi? Yoksa bu zaman kaybı mı olur?

Bu siteye aşina değilim. Bence bir yandan bu siteye ara sıra bakmakta fayda var fakat ek olarak, alanınla ilgili e-posta grupları (bilenler yorumlara ekleyiversin, mesela EvolDir var Evrimsel Biyoloji için) bulup onlara üye olabilirsen oralarda da doktora öğrencisi arayan kişiler ilan verebiliyor. Bununla birlikte, doktora öğrencisi ilanı aslında çok sık rastlanan bir şey değil (tabi yine alana göre değişir), zira öğrenciler ya çalışmalarını beğendikleri bir hoca ile doğrudan bağlatıya geçiyorlar (o durumda da hoca öğrenciyi, bulunduğu kurumdaki doktora programına başvurmaya davet ediyor), ya da öğrenciler ilgilerini çeken hocaların bulundukları bölümlerin doktora programlarına doğrudan başvuruyorlar. Yani mesela bir yöntem de şu olabilir: Gitmek istediğin/istemediğin bölgeleri (ABD, Avrupa, veya daha daraltırsak atıyorum Almanya, Singapur vs) belirledikten sonra, bu ülkelerdeki doktora programlarına nasıl öğrenci alınıyor ona bakmalısın. Diğer bir yöntem de, mesela bilimsel makale okurken ilgini çeken bir çalışmayı yapan ekip nerede, o okula nasıl doktora öğrencisi olarak gidilebilir ona bakabilirsin. Okullar/enstitüler her sene düzenli doktora öğrencisi alırlar, ama bu programları genelde böyle iş arama sitelerinde ilan etmezler.

İnternette ararken buldum, şu videodaki arkadaş doğrudan doğruya hocaların profillerine ve çalışmalarına bakmayı tavsiye ediyor. Bir de projelerin/bursların büyük kısmının ilana verilmediğini bir şekilde hocalara ulaşan kişilere verildiğini söylüyor.

Şimdi bu kız Etiyopya gibi gariban bir ülkeden çıkıp Londra’da burs bulabilmiş o yüzden dedikleri ciddiye alınabilir gibi geldi.

Ne dersin bu şekilde araştırma mı yapayım?

EVET! Yukarıda da bahsettiğim gibi, bence bu daha sağlam bir yöntem.  Tabi ki burada sana çok iş düşüyor. Baya tam zamanlı iş gibi bir sürü okulu, hocayı, hocaların araştırmalarını okuman lazım. Bir yandan kendin biraz makale okuyup ne yapmak istediğine dair biraz fikir edinmen lazım. Daha önceki yazılarda (burada ve burada) belirttiğim gibi bu makale okuma işi şart. Her şeyi anlamana gerek yok, ama hocalara “ne iş olsa yaparım abi” yaklaşımı iyi değil.

Bir de elbette tanıdıklara sormak da güzel bir yöntem (“Falanca konusunda çalışan bildiğiniz bir lab var mı, beni o kişilerle bağlantıya geçirebilir misiniz?”). Bu yöntem hem hocanın nasıl bir insan olduğuna dair önceden bilgi edinmek için de güzel bir fırsat. Zira doktora danışmanını dikkatli seçmek, daha önce bahsettiğim gibi, çok önemli bir mesele.

Bu arada, her ne kadar ikinci yöntemin (doğrudan bağlantıya geçme) daha iyi olduğunu düşünüyor olsam da, iş ilanlarının olduğu bir kaç diğer kaynağı da vereyim, bir göz atmakta fayda olabilir ama özellikle ilgilendiğin alanla ilgili şeyleri bulmak biraz şans işi:

- Nature Jobs

- AAAS Science Careers

- Chronicles of Higher Education

- EvolDir

Bir sonraki yazıda “Hangisini seçeyim?” sorusuna odaklanacağız. Bu sorunun içeriği daha çok hangi ülke/program bağlamında olacak (hocadan ziyade, zira o konuya önceden değinmiştim).